قالیچه‌های دستباف در اندازه کوچک (ذرع ونیم، کلگی، کناره، پادری)
در سیستم اندازه‌گیری فرش دستباف ایرانی، اندازه‌های کوچکتر از قالیچه‌ی دو ذرعی و سجاده‌ای نیز وجود دارد که با اسامی متفاوتی نام‌گذاری شده و کاربردهای مختلفی نیز دارند. این دستبافته‌ها که هر یک دارای ابعاد و اندازه منحصر به خود است با نام‌های ذرع و نیم، چارک، دورنما، کلگی، پشتی، پادری و کناره شناخته می‌شودند. در ادامه به معرفی هر یک از این انواع دستبافته‌های ایرانی خواهیم پرداخت.
فرش‌های ذرع و نیم و ذرع و چارک
ذرع و نیم به قالیچه‌های کوچکی گفته می‌شود که به لحاظ ابعاد از فرش دو ذرعی کوچکتر هستند. فرش‌های ذرع و نیم معمولاً با ابعاد حدودی 100×150 سانتی‌متر و ابعاد مشابه آن بافته می‌شوند. همچنین در بازار فرش دستباف ، قالیچه‌های کوچکتر از ذرع و نیم را به‌عنوان ذرع و چارک می‌شناسند. ابعاد رایج قالیچه ذرع و چارک حدوداً 130×80 سانتی‌متر است. فرم فرش‌های ذرع و نیم و ذرع و چارک غالباً به حالت مربع شکل نزدیک است. چرا که بین طول و عرض این قالیچه‌ها اختلاف کمی وجود داشته و از نظر ابعاد کوچک هستند. همچنین نوعی دیگر از قالیچه دستباف در ایران وجود دارد که معروف به «موصل» است و با اندازه‌ی حدودی 130×200 سانتی‌متر بافته می‌شود. قالیچه‌های موصل اغلب در استان کردستان و همدان بافته می‌شوند و شهرهای ملایر، تویسرکان، همدان، خوی، کبودر آهنگ و سنقر از جمله مهمترین مراکز بافت این دسته از فرش‌ها هستند. به لحاظ قیمت قالیچه‌های موصل جزو فرش‌های ارزان محسوب می‌شوند و این امر به این دلیل است که کیفیت بالایی ندارند. این قالیچه‌ها را به این دلیل که در گذشته در شهر موصل عراق به فروش می‌رفتند؛ قالیچه موصل نام‌گذاری کرده‌اند.
«کلگی» چیست؟
«کلگی» به نوعی از فرش دستباف گفته می‌شود که با ابعاد حدودی 2×4 یا 3×6 و گاهی حتی بزرگ‌تر از این اندازه نیز بافته می‌شود و معمولاً ابعاد آن به نحوی است که طول آن یک و نیم الی دو برابر عرض آن باشد. پس فرم اصلی فرش در ابعاد کلگی به صورت یک مستطیل کشیده با عرض کمتر و طول بیشتر است. کاربرد قالیچه کلگی اغلب این است تا با کنار هم قرار دادن دو یا سه عدد از آن، بشود اتاق بزرگی مانند سالن تجمع یا بار عام را مفروش کرد. کاربرد فرش‌های کلگی و پرده، اغلب جهت استفاده در کاخ‌ها و قصرهای پادشاهان بوده است. همچنین کلگی را برای فرش کردن راه‌پله و راهروهای عریض نیز به کار می‌برند. علاوه بر این، گاهی کلگی را برای پهن کردن در قسمتهایی از فضا که با فرش اصلی پوشانده نشده است، استفاده می‌کنند. در گذشته، استفاده از این ابعاد فرش دستباف در میان عشایر و چادرنشینان بسیار رایج بوده است؛ چرا که به لحاظ ابعاد و اندازه به راحتی قابل حمل است و علاوه بر آن با کنار هم قرار دادن تعدادی از این فرش در کنار هم می‌توان فضای وسیعی را مفروش کرد.
«کناره» دستباف و ابعاد و کاربرد آن
«کناره» اصطلاحاً به فرش‌های دستباف باریکی گفته می‌شود که با عرض کم و طول بسیار زیاد، برای مفروش کردن راه‌پله‌ها و راهروهای باریک مورد استفاده قرار می‌گیرند. قالیچه‌های معروف به کناره غالباً با عرض 60 سانتی‌متر و طول متغیر 4، 8، 10 متر و یا حتی بیشتر بافته می‌شوند. در واقع هر فرشی که با عرض کم و طول زیاد بافته شود، در دسته کناره قرار می‌گیرد. در مقایسه با ابعاد قالیچه‌های کلگی، کناره‌ها دارای عرض کمتر و طول بیشتری هستند. علاوه بر این، گاهی اوقات بافندگان با توجه به ضرورت و نیاز، کناره‌هایی به نام «خرک» می‌بافند که طول آن کمتر از فرش کناره است. ابعاد تقریبی خرک حدوداً به عرض 80 تا 90 سانتی‌متر و طول 230 تا 180 سانتی‌متر است. فرش‌های کناره و خرک معمولا برای پوشاندن جای خالی و بدون فرش اتاق استفاده می‌شوند. همچنین همانطور که گفته شد، کناره‌ها و خرک‌ها برای پهن کردن در فضاهای کم عرض و بلند مانند راه‌پله و راهرو کاربرد دارند.
شما می‌توانید جهت خرید فرش دستباف ، خرید گلیم و گبه دستباف و همینطور خرید تابلو فرش دستبافت به صورت اینترنتی و آنلاین از فروشگاه فرش هویدا استعلام گرفته و کلیه سفارشات خود را ثبت نمایید و هرجای دنیا که هستید کمتر 4 روز کاری آنرا در آدرس مورد نظر تحویل بگیرید
اگر علاقه مند به مطالعه سایر مقالات در زمینه فرش دستباف و یا تابلو فرش دستباف هستید، به قسمت پایگاه مقالات بازرگانی فرش هویدا مراجعه نمایید .
